De Nieuwe Publieke Omroep

Wekenlang lagen ze te zeuren: de verschillende omroepen. De Raad van Bestuur van de publieke omroep had een paar weken geleden een ambitieus plan gelanceerd waarin de huidige netten op de schop gaan en (wederom) geherprofileerd worden. Dit keer alleen niet zozeer op het hebben van geloofsovertuiging als omroep of het al dan niet progressief zijn, maar op doelgroepen. Nederland 1 wordt het brede net, Nederland 2 het culturele en Nederland 3 het net voor jong Nederland. Dat tegen het zere been van de omroepen, die de mogelijkheden tot profilering van hun eigen toko verder verminderd zien. Het gaat immers nu meer om het kanaal dan om de omroep die erop zit.

Dat trucje hebben de commerciele omroepen al sinds hun oprichting door. RTL4 is er voor de boodschappers tussen de 20 en de 49 en heeft een familiaire insteek, terwijl NET5 zich richt op de jonge vrouw tussen de 20 en 34 jaar.

De publieke omroepen heten echter niet voor niets publiek, en zou zich volgens de taak die het vanuit de overheid heeft meegekregen op iedereen moeten richten. Toch begint het maken van een programma tegenwoordig ook bij de publieke omroep steeds vaker met de vraag: voor wie maken we dit programma eigenlijk? De steeds meer gestroomlijnde programma's die dit oplevert moeten echter beter ingezet worden. Alhoewel de huidige thuisnet situatie al veel beter is dan een paar jaar geleden toen elke omroep krampachtig vasthield aan haar eigen net, lijkt verdere doelgroepsegmentatie de ultieme stap naar een betere publieke omroep. De reden waarom de Publieke Omroep de stap neemt is echter voornamelijk een financiele. Men denkt dat de concurrentie alleen maar harder zal worden en dat het dus lastiger zal worden om het publiek te bereiken. Bovendien dalen de inkomsten vanuit de overheid, en die twee dingen samen zorgen voor lagere inkomsten. Lagere inkomsten betekenen minder programma's, meer herhalingen en dus minder kijkers. Minder kijkers zijn weer minder inkomsten en uit die negatieve spiraal zou de publieke omroep kunnen komen door bijtijds te herprofileren.

Het nieuwe Nederland C (de werktitel voor het nieuwe Nederland 3) wordt het net voor jong en vernieuwend Nederland. Daarmee wordt het eigenlijk een net voor BNN en stukjes VPRO & VARA. Als het tijdelijke indicatieve schema voor de nieuwe indeling bekeken wordt dan kan eigenlijk niet anders gezegd worden dan dat er bij de omroepen wel degelijk mensen lijken rond te lopen die kunnen scedulen. Horizontaliteit (dagelijks op hetzelfde moment hetzelfde (soort) programma) is ineens een toverwoord. Herkenbaarheid voor het publiek, daar streeft men naar.

In die herkenbaarheid zit hem gelijk het probleem. De kanalen worden weliswaar herkenbaarder, de afzonderlijke omroepen krijgen het lastiger. Waarom lid worden van een omroep als de programma's toch wel komen? Daarin verschilt de houding van een Nederlander weinig van de houding tegenover bijvoorbeeld een vakbond: goed dat het er is, maar het werk wordt ook zonder mijn lidmaatschap wel gedaan. Omroepen (en vakbonden) moeten daarom leden binden met zaken als gidsen en reizen om het voor de kijker duidelijk te houden waar een omroep voor staat. Al moet gezegd worden dat de gidsen uit concurrentieoverwegingen steeds meer gedwongen worden aandacht te geven aan programma's van de commerciele omroep omdat de lezer daar om vraagt.
De omroepen zouden volledig moeten meewerken aan de herprofilering. Voor de omroepen is het de minst slechte toekomst. En die nieuwe schema's zijn echt zo slecht nog niet.